نقش 16 ماده غذایی ضروری در رشد محصول

16 ماده غذایی برای رشد مناسب محصول ضروری هستند. هر کدام از این عناصر به همان اندازه که برای گیاه مهم هستند، به همان میزان در مقادیر بسیار متفاوت مورد نیاز می باشند. این تفاوتها منجر به گروه بندی این عناصر ضروری در 3 دسته شده است: مواد غذایی اولیه (ماکرو)، مواد غذایی ثانویه  و مواد غذایی میکرو.

مواد غذایی اولیه (ماکرو):

مواد غذایی اولیه (ماکرو) شامل نیتروژن، فسفر و پتاسیم می باشد. این عناصر غالباً بیشترین عناصر مورد نیاز در برنامه تغذیه ای محصول هستند. همچنین، این عناصر از لحاظ کمیّت به بالاترین مقدار بعنوان کود برای گیاهان ضرورت دارند.

نیتروژن:

1. عنصر ضروری برای تشکیل اسیدهای آمینه و ساختمان پروتئین است.

2. عنصر ضروری برای تقسیم سلولی گیاه و ماده حیاتی برای رشد گیاه می باشد.

3. بطور مستقیم در فتوسنتز گیاهی دخالت دارد.

4. جزء ضروری ویتامین ها محسوب می شود.

5. در تولید و استفاده از کربوهیدراتها کمک رسانی می کند.

6. واکنشهای انرژی در گیاه را تحت تاثیر قرار می دهد.

فسفر:

1. در فتوسنتز، تنفس، ذخیره سازی و انتقال انرژی، تقسیم سلولی و بزرگ شدن سلول گیاهی دخالت دارد.

2. رشد و تشکیل زودهنگام ریشه را ارتقاء می دهد.

3. کیفیت میوه ها، سبزیجات و دانه ها را بهبود می بخشد.

4. عنصر حیاتی برای تشکیل بذر است.

5. به بقای گیاهان در شرایط سخت زمستان کمک می کند.

6. کارایی مصرف آب را در گیاه افزایش می دهد.

7. بلوغ گیاهی را تسریع می بخشد.

پتاسیم:

1. باعث متابولیسم کربوهیدرات به همراه تجزیه و انتقال نشاسته ها می گردد.

2. فتوسنتز گیاهی را افزایش می دهد.

3. کارایی مصرف آب در گیاه را بالا می برد.

4. برای سنتز پروتئین ضروری است.

5. در تشکیل میوه اهمیت دارد.

6. فعال کننده آنزیمهاست و سرعت واکنش آنها را کنترل می کند.

7. کیفیت میوه و بذر را بهبود می بخشد.

8. مقاومت گیاه به شرایط سخت زمستان را افزایش می دهد.

9. مقاومت به بیماری ها را افزایش می دهد.

مواد غذایی ثانویه:

مواد غذایی ثانویه را عناصر کلسیم، منیزیوم و گوگرد تشکیل می دهند. برای اکثریت محصولات، این عناصر نسبت به مواد غذایی اولیه به مقدار کمتری موردنیاز هستند. این عناصر بدلیل دقت بیشتر استانداردهای هوای پاک و تلاش در راستای اصلاح محیط، از لحاظ اهمیت در برنامه های کودی محصولات، در حال رشد و توسعه هستند (عناصر مذکور از طریق تاثیرگذاری در تولید کلروفیل و توسعه بخش سبزینه ای گیاه، بر روی تثبیت CO₂ محیط توسط گیاهان در راستای ایجاد هوای پاک و محیط سالم موثر هستند.)

کلسیم:

1. برای تداوم تقسیم سلولی و تشکیل آن کاربرد دارد.

2. در متابولیسم نیتروژن دخالت دارد.

3. تنفس گیاهی را کاهش می دهد.

4. به انتقال مواد فتوسنتزی از برگها به اندامهای بارده گیاه کمک رسانی می کند.

5. تشکیل میوه را افزایش می دهد.

6. برای رشد هسته در محصولات هسته دار ضروری است.

7. فعالیت میکروبی را تحریک می کند.

منیزیوم:

1. عنصر کلیدی در تولید کلروفیل محسوب می شود.

2. کاربرد و تحرک فسفر را بهبود می بخشد.

3. فعال کننده و جزء بسیاری از آنزیم های گیاه می باشد.

4. بطور مستقیم با بیماری کزار عضلات دام مرتبط می باشد. (کمبود این عنصر در علوفه تغذیه ای دام منجر به بیماری کزار عضلات دام می گردد.)

5. مصرف آهن را در گیاهان افزایش می دهد.

6. بر روی زودرسی و یکنواختی در رسیدگی محصول تاثیرگذار است.

گوگرد:

1. بخش جدایی ناپذیر اسیدهای آمینه می باشد.

2. در ایجاد آنزیمها و ویتامین ها کمک می کند.

3. تشکیل گره (تثبیت کننده ازت) در لگومها را ارتقاء می بخشد.

4. تولید بذر را پشتیبانی می کند.

5. برای تشکیل کلروفیل ضروری است (گرچه از اجزای اصلی محسوب نمی شود).

مواد غذایی میکرو:

مواد غذایی میکرو شامل بر، کلر، مس، آهن، منگنز، مولیبدن و روی می باشند. این عناصر غذایی گیاه در مقادیر بسیار کم استفاده می شوند ولی از لحاظ اهمیت برای رشد و تولید محصول مفید در حد عناصر غذایی اصلی هستند. خصوصاً، این عناصر به عنوان فعال کننده بسیاری از کارکردهای گیاهی عمل می کنند.

بُر:

1. عنصر ضروری برای جوانه زنی دانه های گرده و رشد لوله های گرده محسوب می شود.

2. برای تشکیل بذر و دیواره سلولی لازم است.

3. رسیدگی محصول را ارتقاء می بخشد.

4. عنصری ضروری برای انتقال قند (شیره گیاهی) است.

5. نیتروژن و کربوهیدرات را تحت تاثیر قرار می دهد.

کلر:

1. اطلاعات زیادی در مورد عملکردهای این عنصر موجود نیست.

2. در جذب فسفر دخالت دارد.

3. رسیدگی دانه های کوچک را در بعضی از خاکها افزایش می دهد.

مس:

1. تعدادی از فرایندهای گیاهی را کاتالیز می کند.

2. عملکرد اصلی را در فتوسنتز ایفا می کند.

3. کارکرد اصلی را در مراحل تولیدمثلی گیاه انجام می دهد.

4. نقش غیرمستقیم در تولید کلروفیل دارد.

5. محتوای قند گیاه را افزایش می دهد.

6. رنگ (محصول) را تشدید می کند.

7. طعم میوه و سبزیجات را بهبود می بخشد.

آهن:

1. تشکیل کلروفیل را ارتقاء می دهد.

2. به عنوان حامل اکسیژن عمل می کند.

3. در واکنشهای مربوط به تقسیم سلولی و رشد دخالت دارد.

منگنز:

1. کارکردهایی به عنوان بخشی از سیستم های آنزیمی معین دارد.

2. ساخت کلروفیل را پشتیبانی می کند.

3. قابلیت دسترسی فسفر و کلسیم را افزایش می دهد.

مولیبدن:

1. برای تشکیل آنزیم نیترات ردوکتاز که نسبت نیترات به آمونیوم را در گیاه تقلیل می دهد، مورد نیاز است.

2. در تشکیل گره های (تثبیت کننده ازت) در لگومها کمک رسانی می کند.

3. برای تبدیل فسفات های غیرآلی به فرم های آلی در درون گیاه مورد نیاز است.

روی:

1. هورمون های رشد و سیستم آنزیمی گیاه را پشتیبانی می کند.

2. برای تولید کلروفیل ضروری است.

3. برای تشکیل کربوهیدرات لازم است.

4. برای تشکیل نشاسته ضروری است.

5. تشکیل بذر در گیاه را پشتیبانی می کند.

علاوه بر 13 عنصر ذکر شده، گیاهان نیاز به کربن، هیدروژن و اکسیژن دارند که عناصر مذکور از طریق هوا و آب استخراج شده و توده اصلی وزن گیاه را تشکیل می دهند.

REFERENCES:

Roles of the 16 essential nutrients in crop development, website: http://www.eldoradochemical.com